Το Σάββατο 21 Μαϊου, μίλησα για τα «Χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σχέδιο Γιούνκερ για την επιχειρηματικότητα» σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Προξενικό σώμα Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του “money and show”.

Bασικά σημεία της ομιλίας μου ήταν τα εξής

“Χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης & Σχέδιο Juncker για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας

Θα σας μιλήσω σήμερα για τα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία εντάσσονται σε δύο γενικές κατηγορίες.

Η πρώτη είναι η κατηγορία των επιδοτήσεων στην οποία ανήκει ως επί το πλείστων  και το γνωστό σε όλους μας ΕΣΠΑ και άλλα προγράμματα ευρωπαϊκού προσανατολισμού όπως το SMEInstrument.

Η δεύτερη κατηγορία, και στην οποία θα δώσω λίγο μεγαλύτερη βάση στην παρουσίαση μου γιατί κατά τη γνώμη μου έχει ίσως μεγαλύτερο ενδιαφέρον και για την Ελλάδα, αλλά και γιατί πανευρωπαϊκά δείχνει να έχει μεγαλύτερη δυναμική, είναι η κατηγορία των χρηματοδοτικών εργαλείων.

Σε αυτή την κατηγορία, με την ευρεία έννοια ανήκει και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, το οποίο είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του Σχεδίου Junker για το οποίο και θα αναλύσω στη συνέχεια. 

Τα μέσα που χρησιμοποιούνται σε αυτή την κατηγορία για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας είναι κυρίως δάνεια και εγγυήσεις.

Ξεκινώντας με το πρώτο κομμάτι της παρουσίασης, δηλαδή την παρουσίαση του ΕΣΠΑ ως του πρώτου πυλώνα χρηματοδότησης της επιχειρηματικότητας θα είμαι αρκετά σύντομη καθώς θεωρώ ότι όλοι λίγο πολύ γνωρίζουν τι είναι και πως λειτουργεί το ΕΣΠΑ.

Ωστόσο, θα ήθελα να επισημάνω πως σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας τα πράγματα δεν είναι και τόσο καλά. Παρά τις θριαμβολογίες της κυβέρνησης για τις απορροφήσεις στο τέλος του 2016,

τις οποίες φυσικά και δεν έχω σκοπό να αμφισβητήσω, προσωπικά εισπράττω μεγάλο προβληματισμό από την αγορά για το κατά πόσο έχει εισρεύσει χρήμα στην πραγματική οικονομία.

Θα ήθελα δε να τονίσω ότι πέραν των αριθμών που, όπως σας είπα δεν αμφισβητώ, μπορεί η συνολική εικόνα απορρόφησης του ΕΣΠΑ να φαίνεται να πιάνει του στόχους, όμως το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΕΠΑΝΕΚ, δηλαδή το πρόγραμμα που είναι αυτό που χρηματοδοτεί την επιχειρηματικότητα είναι το τελευταίο σε επιδόσεις από όλα τα επιχειρησιακά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων και των ΠΕΠ! 

Αν λάβουμε και υπόψη τα παράπονα που εκφράζουν υπηρεσιακοί παράγοντες από το δημόσιο τομέα ότι οι καθυστερήσεις οφείλονται σε τεχνικά προβλήματα του πληροφοριακού συστήματος κρατικών ενισχύσεων, τότε θα τολμούσα να πω ότι οι επιχειρηματίες καλά θα κάνουν να δώσουν προσοχή στα επόμενα πράγματα που θα πω.

Έρχομαι λοιπόν σε ένα άλλο, ελπίζω πιο αισιόδοξο και πιο χρήσιμο κομμάτι. Τα αμιγώς ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας.

Κατά πρώτον είναι το SMEInstrument το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα της ΕΕ για την ενίσχυση της Έρευνας και της Καινοτομίας, το Horizon 2020.

Με χρηματοδότηση ύψους 3 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020, το SME Instrument βοηθά τις ΜΜΕ να αναπτύξουν πρωτοποριακές καινοτόμες ιδέες για προϊόντα, υπηρεσίες ή διαδικασίες προκειμένου να  αντιμετωπίσουν τον παγκόσμιο ανταγωνισμό.

Το πρόγραμμα αυτό έδειξε το δρόμο για τη χρηματοδότηση των ΜΜΕ για την καινοτομία μέσω της σταδιακής και προοδευτικής χρηματοδότησης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα αυτό λειτουργεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος καθώς πλέον οι ελληνικές επιχειρήσεις ανταγωνίζονται τις αντίστοιχες Ιταλικές, Γερμανικές αλλά και Βουλγαρικές και Ρουμάνικες αντίστοιχα.

Το πρόγραμμα λειτουργεί σε δύο διακριτές φάσεις χρηματοδότησης.

Στην πρώτη φάση, χρηματοδοτούνται επιχειρηματικά εγχειρήματα προκειμένου να αξιολογηθεί η βιωσιμότητά τους. Αυτά μπορεί να αφορούν είτε νεοφυείς επιχειρήσεις, είτε νέα προϊόντα ή υπηρεσίες για ήδη υφιστάμενες επιχειρήσεις.

Τα χρήματα που δίνονται στη φάση αυτή είναι σχετικά λίγα, ύψους 50.000 ευρώ, ωστόσο η διαδικασία είναι αρκετά γρήγορη οπότε αξίζει κανείς να προσπαθήσει.

Στη δεύτερη φάση, χρηματοδοτούνται επιχειρηματικά δοκιμασμένες προτάσεις που χρειάζονται ενδεχομένως περαιτέρω ενίσχυση προκειμένου να αποκτήσουν κρίσιμη μάζα ή να καταστήσουν ένα προϊόν εμπορικά βιώσιμο σε μία νέα αγορά.

Τα χρήματα εδώ είναι του φάσματος των 500.000 ευρώ έως και 2.5 εκατομμυρίων - ή και παραπάνω -  και το ύψος της χρηματοδότησης δύναται να φτάσει έως και το 100%.

Το συγκεκριμένο εργαλείο έχει σημειώσει σημαντική επιτυχία και είναι ιδιαίτερα ανταγωνιστικό θα έλεγα όμως ότι αξίζει να ασχοληθεί κάποιος επιχειρηματίας κυρίως γιατί δίνει την προοπτική του ανταγωνισμού σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, κάτι που ούτως ή άλλως μία επιχείρηση θα κληθεί να το κάνει αργά ή γρήγορα με τον ένα τρόπο ή τον άλλο.

Κλείνω εδώ το πρώτο κομμάτι της παρουσίασης που αφορά τα λεγόμενα grants, τις επιδοτήσεις στα ελληνικα.

Θα σας πω εδώ κάτι που από τους διαδρόμου τους κοινοβουλίου έχει πλέον αρχίσει να συζητιέται ανοιχτά και στις αίθουσές του.

Σε αντίθεση με αυτό που κάποτε μας είπαν, λεφτά δεν υπάρχουν, και όχι μόνο αυτό, και αυτά που έχουμε μάλλον δεν φτάνουν.

Οπότε θα πρέπει να κάνουμε περισσότερα με λιγότερα. Και αυτό είναι κάτι που θα επηρεάσει αναμφισβήτητα και τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη χρηματοδοτεί την επιχειρηματικότητα.

Άρα αργά ή γρήγορα επιδοτήσεις τέλος. Θα πρέπει τα λεφτά των φορολογουμένων να αποδίδουν άμεσα και να επιστρέφονται για να επαναχρησιμοποιηθούν.

Άρα θα πρέπει να κινητοποιήσουν και χρήματα από την ιδιωτική οικονομία. Άρα θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν χρηματοδοτικά εργαλεία όπως είναι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, το οποίο αποτελεί έναν από τους πυλώνες του περίφημου σχεδίου Juncker.

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων έχει στόχο μέσα από δύο επενδυτικούς πυλώνες, τον άξονα της Καινοτομίας και των Υποδομών, που χρηματοδοτεί απευθείας μεγάλα έργα και τον άξονα της στήριξης των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων.

Σε ό,τι αφορά τους αριθμούς, ενώ η αρχική στόχευση ήταν το ΕΤΣΕ να κινητοποιήσει περί τα 315 δις μέχρι το 2018, λόγω των εξαιρετικών του επιδόσεων, αποφασίστηκε η παράταση και η περαιτέρω χρηματοδοτική του ενίσχυση και αναμένεται πλέον έως το 2020 να κινητοποιήσει πάνω από 500 δις ευρώ.

Μερικά στοιχεία επιδόσεων σχετικά, με τα χρήματα αυτά, σύμφωνα με τα τελευτά δημοσιευμένα στοιχεία του Μαΐου, 36.9 δις εγκεκριμένων χρηματοδοτήσεων του ΕΤΣΕ αναμένεται να κινητοποιήσουν επενδύσεις ύψους 194 δις ευρώ ενώ εξ αυτών σχεδόν το 30% αφορά μικρομεσαίες επιχειρήσεις ενώ μέχρι τώρα έχουν ωφεληθεί πάνω από 385.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Θα σας αναφέρω εδώ μερικά πολύ πρόσφατα παραδείγματα στήριξης της επιχειρηματικότητας από άλλες χώρες μέσω του σχεδίου Juncker.

Πριν από μερικές μέρες ανακοινώθηκε ότι στη Ρουμανία, στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων σύνηψε συμφωνία χρηματοδότησης για ΜΜΕ με τρεις τράπεζες η οποία αναμένεται να δημιουργήσει γραμμές πιστώσεων ύψους 246 εκατομμυρίων ευρώ με άμεσα επωφελούμενες πάνω από 4.300 μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Ένα άλλο παράδειγμα, απευθείας χρηματοδότησης από το ΕΤΣΕ έρχεται από τη Γερμανία, όπου δόθηκε δάνειο ύψους 20 εκ. στην εταιρία βιοφαρμακευτική εταιρία Biofrontera για την ανάπτυξη καινοτόμων θεραπειών και φαρμάκων για την αντιμετώπιση του καρκίνου του δέρματος.

Τέλος, ένα ακόμα παράδειγμα της αξιοποίησης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων έρχεται από την Ολλανδία όπου αυτή τη φορά κινητοποιήθηκαν 150 εκ. ευρώ σε συνεργασία με την ABNAMROBank για την υλοποίηση προγράμματος greenretroffiting, δηλαδή την ανακατασκευή και των Ολλανδικών πλοίων, με περιβαλλοντικά φιλικούς όρους.

Λέγοντάς τα αυτά, δεν υπονοώ ότι στην Ελλάδα δεν γίνονται πράγματα ή ότι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων δεν έχει και αυτό successstories στη χώρα μας.

Αλλά επειδή εχθρός του καλού είναι το καλύτερο, και επειδή χρήσιμο είναι στην πολιτική να μην ανακαλύπτουμε τον τροχό κάθε φορά αλλά να βλέπουμε τι κάνουνε και παραδίπλα και αν μπορούμε να αντιγράφουμε τις καλές πρακτικές, θεώρησα σκόπιμο να σας αναφέρω αυτά τα χαρακτηριστικά παραδείγματα για να που ίσως μπορέσουν να δώσουν αφορμή για περαιτέρω συζήτηση.”