Στην Ελλάδα η κρίση του Τύπου είναι βαθιά διαρθρωτική και πολυεπίπεδη και εκτείνεται, φυσικά, σε όλες τις εκδοτικές επιχειρήσεις.

Είναι μια δίδυμη κρίση που αφορά στην αξιοπιστία και την αλλαγή του βασικού μοντέλου. Είναι μία κρίση που αφορά στο πέρασμα των Μέσων στη νέα εποχή. Είναι και μία κρίση που οπωσδήποτε είναι κρίση μέσα στην κρίση της δημοσιονομικής κρίσης.

Θα παραθέσω με μία αξιολόγησημία σειρά από καλές πρακτικές υποστήριξης Μέσων Ενημέρωσης, και ειδικά του έντυπου Τύπου, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Υπάρχει πράγματι η διαδεδομένη πρακτική της δημιουργίας ενός ειδικού Ταμείου του Τύπου που έχει χαρακτηριστικά προώθησης του εκσυγχρονισμού του Τύπου. Αυτό το ειδικό Ταμείο χρηματοδοτείται με δεδομένες πρακτικές στο εξωτερικό και είναι μία ευκαιρία να αρχίσουμε να το συζητάμε και εδώ και να δούμε ακριβώς πώς θα βρούμε και τους πόρους. Σε κάθε περίπτωση η υπόθεση δεν εδράζεται στην ιδέα να ξαναγυρίσουμε το λογαριασμό στους φορολογούμενους, αλλά να δούμε πώς θα δώσουμε κίνητρα, ούτως ώστε και τον Τύπο να ενδυναμώσουμε και τις θέσεις απασχόλησης να υποστηρίξουμε και την πολυφωνία να φέρουμε.

Και ξεκινάω. Υπάρχουν συστήματα ενίσχυσης από τη δεκαετία του ’70 που περιλαμβάνουν μειωμένο ΦΠΑ στις πωλήσεις, επιδότηση στην μεταφορά του Τύπου, ενίσχυση των πρακτορείων διανομής και μειωμένα τέλη.

Αναζητώντας τις χώρες που το κάνουν με τον επαρκέστερο και μάλλον και με τον ακριβότερο τρόπο, η Φιλανδία ξοδεύει 130 ευρώ ανά κάτοικο το χρόνο σε αυτή την προσπάθεια ώστε να ενισχύσει τον Τύπο. Είναι μία επένδυση 22 φορές περισσότερες από αυτή που κάνουν συνολικά οι ΗΠΑ, 9 φορές περισσότερες από αυτό που κάνει η Γερμανία, 5 φορές περισσότερες από αυτό που κάνει το Ηνωμένο Βασίλειο που έχει έναν εδραιωμένο Τύπο και ειδικά έναν, επιτρέψτε μου την εμπειρία του παρελθόντος, εδραιωμένο τοπικό Τύπο με πολύ ισχυρά χαρακτηριστικά.

Η Φιλανδία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο χρησιμοποιούν ένα διπλό σύστημα υποστήριξης του Τύπου. Συνδυάζουν σε υψηλό βαθμό τη χρηματοδότηση των τελών αδείας για τα δημόσια Μέσα με την παράλληλη έμμεση επιδότηση των ιδιωτικών Μέσων.

Στη Γαλλία υπάρχει το Ταμείο, για το οποίο ξεκινάμε ήδη να συζητάμε. Είναι το στρατηγικό Ταμείο για την ανάπτυξη του Τύπου. Ιδρύθηκε το 2012, στηρίζει μέσω άμεσων βοηθημάτων του κράτους σχέδια καινοτομίας, αύξηση της παραγωγικότητας μέσω του βιομηχανικού εκσυγχρονισμού και υποστήριξη στην ψηφιακή ανάπτυξη.

Στην πραγματικότητα δηλαδή είναι το εργαλείο εκείνο, μέσα από το οποίο θα περάσει όλος ο εκσυγχρονισμός του γαλλικού Τύπου, προκειμένου να επεκταθεί η επιρροή του και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας στη Γαλλία.

Υπάρχουν όμως και έμμεσες επιδοτήσεις. Μειωμένος ΦΠΑ 2,1% επί των πωλήσεων και 5,5% στην εκτύπωση, απαλλαγή του φόρου από την ακίνητη περιουσία, επιδότηση των ταχυδρομικών μελών. Είναι επίσης μειωμένες οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης για συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων στην αλυσίδα του Τύπου.

Στην Ιταλία ακολουθήθηκε επίσης μία διαδικασία ενίσχυσης μέσω των δημοσίων επενδύσεων από το 2016 με τοΤαμείο για το πλουραλισμό και την καινοτομία στην ενημέρωση. Το Ταμείο έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτό της Γαλλίας, έχει όμως πολύ μεγαλύτερο ποσό σε ό,τι αφορά την κατανομή των δημοσίων πόρων. Για παράδειγμα, μόλις το 2016 το κονδύλι που διέθεσε η Ιταλία για αυτή την υπόθεση άγγιξε τα 155 εκατομμύρια ευρώ.

Στο Βέλγιο η διαρκής στήριξη του έντυπου Τύπου είναι καθιερωμένη. Μειωμένος ΦΠΑ, ταχυδρομικές ατέλειες. Και βέβαια εκεί υπάρχει και ένα ποσό 7,6 εκατομμυρίων ευρώ που δίνεται για άμεση ενίσχυση στο γαλλόφωνο Τύπο που έχει μόνο ένα κριτήριο: την τήρηση της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.

Και είναι πολύ σημαντικό αυτό, διότι βρισκόμαστε πραγματικά σε μία εποχή πολλαπλών προκλήσεων. Η συζήτηση για τα fake news που ξεκινάει από το καθημερινό επίπεδο και διατρέχει συνολικά το πολιτικό σύστημα και τους θεσμούς, είναι μία συζήτηση που νομίζω ότι λαμβάνουμε όλοι μέρος. Ο καθένας από τη δική του πλευρά.

Ως συμπρόεδρος στην πρωτοβουλία που έχει αναλάβει το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και επειδή πληροφορούμαι ότι και ο κ. Παππάς θα μιλήσει στο ELC, νομίζω πως είναι μία καλή ευκαιρία να ξεκινήσουμε ο καθένας, προφανώς με βάση την αρμοδιότητά του, από το σπίτι μας.

Δηλαδή σε κάθε περίπτωση να ελέγχουμε και να προσπαθούμε να περιορίσουμε αυτό που συμβαίνει στην πατρίδα μας, στο κόμμα μας, στο σπίτι μας. Και να προσπαθούμε να μην ενθαρρύνουμε τέτοιες πρακτικές, γιατί βεβαίως εδώ υπάρχει ένα τεράστιο ζήτημα του τρόπου, με τον οποίο συνεργάζονται οι κολοσσοί με αυτή την επιλογή του ελέγχου των fake news. Υπάρχει όμως και ο δικός μας μικρός κόσμος, η δική μας μικρή συνεισφορά σε αυτήν την προσπάθεια.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της στρατηγικής της αντιμετώπισης των fake news θα επιχειρήσει να δημιουργήσει ένα σύστημα ελέγχου των fake news. Καταλαβαίνετε όμως ότι καμία φορά τα ψέματα τρέχουν πολύ γρηγορότερα από τα θεσμικά πλαίσια και από τις επιπτώσεις που μπορούμε να βάλουμε.

Συνεχίζοντας με τις ιδέες που έχουμε συλλέξει, βλέπουμε ότι στην Αυστρία υπάρχει μία καινοτόμα ιδέα, πέφτουν 10%, επιστρέφονται δηλαδή 10% τα έξοδα σε όσες εφημερίδες διανέμονται δωρεάν στα σχολεία. Και είναι και αυτό ένας τρόπος, για να μπορέσουμε να εμπλέξουμε έτσι το νεανικό κοινό σε μία κατάσταση πέρα από τη διαδικτυακή και σε μία κατάσταση που εμπλέκει και το χαρτί σε αυτή την υπόθεση.

Στη Σουηδία, που έχει επίσης έναν πολύ ισχυρό Τύπο, υπάρχουν αναπτυξιακές επιδοτήσεις. Εκεί, δηλαδή, όποιος αποφασίζει να αναπτύξει την επιχείρηση του Τύπου έχει ένα ειδικό καθεστώς υποστήριξης με στόχο την αύξηση των θέσεων εργασίας αλλά και με στόχο την, αν θέλετε, διεύρυνση του πλουραλισμού, διότι υπάρχουν ειδικά κριτήρια που δεν αφορούν μόνο στους κολοσσούς, αλλά αφορούν και στις μικρότερες επιχειρήσεις, αφορούν και στις επαρχιακές επιχειρήσεις του Τύπου.

Για να μη σας κουράζω, θα ήθελα μόνο να μείνω σε δύο σημεία.

Το πρώτο αφορά στους πρώην και πάντα συναδέλφους μου. Αφορά δηλαδή ατην επιλογή των δημοσιογράφων να εμπλακούν στα αλήθεια στο ρεπορτάζ, να επενδύσουν σε αυτό, να επενδύσουν στην αξία της αποκάλυψης και στην αξία της  υπηρεσίας στο κοινό.

Όλοι έχουμε απόψεις. Τις είχαμε, τις διαμορφώσαμε στη διαδρομή και πάντως οι άνθρωποι ξεχωρίζουμε γιατί έχουμε απόψεις. Είναι διαφορετικό πράγμα αυτό από τη διαρκή υποβάθμιση, υπονόμευση της αξιοπιστίας των ανθρώπων που εργάζονται σε αυτόν τον κλάδο.

Το δεύτερο και το οποίο έχει πολύ μεγάλη σημασία είναι ότι ως πολιτικοί οφείλουμε να ενθαρρύνουμε τη μετάβαση του Τύπου στη νέα εποχή όχι μόνο μέσα από τα γνωστά και παραδοσιακά εργαλεία της επιμόρφωσης, αλλά κυρίως μέσα από συγχωνεύσεις, μέσα από τη δημιουργία ισχυρών παικτών.

Για εμένα ο περιφερειακός Τύπος είναι μία πολύ μεγάλη κατηγορία και πρέπει εκεί να δούμε πώς ακριβώς θα εξελιχθεί το τοπίο και να ενθαρρύνουμε τέτοιου είδους πρωτοβουλίες.

Στην πραγματικότητα πιστεύω πως δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Είναι όμως απαραίτητο να γνωρίζουμε όλοι ότι κάποια πράγματα περνάνε από εμάς. Στην περίοδο της κρίσης 70% έπεσε η δαπάνη στον Τύπο από το 2008 και 40% τα έσοδα από την κυκλοφορία. Εν ολίγοις καταστροφή. Κάποια από τα στοιχεία μπορούν να λειτουργήσουν  σε ένα πλαίσιο κινήτρων και, χωρίς να ανακαλύψουμε την Αμερική, υιοθετώντας καλές πρακτικές, να πάμε παρακάτω